در مقاله حاضر، با توجه به اهمیت اشتغال و همچنین رونق تولید پوشاک داخلی در ایران، به موضوع راه‌اندازی کسب و کار خانگی در زمینه پوشاک پرداخته شده است و اینکه مدیر این نوع کسب و کار باید به چه مواردی در راه‌اندازی و اداره آن توجه داشته و در چه زمینه‌هایی مهارت و دانش داشته باشد. آغاز این نوع کسب و کار، شروع مناسبی است برای افراد جویای کار و علاقه‌مند به صنعت پوشاک و همچنین آن گروه از فارغ‌التحصیلان و هنرجویان رشته‌های طراحی و دوخت، و طراحی پارچه و لباس که بتوانند با سرمایه اندک و ریسک‌پذیری قابل قبول کار خود را در عرصه تولید آغاز کنند و از منافع آن بهره‌مند شوند. این مقاله از نوع توصیفی است و به منظور دستیابی به اطلاعات مورد نیاز از روش مطالعه کتابخانه‌ای بهره برده است.
مقدمه
کسب و کارهای خانگی در ایران سابقه طولانی دارند و طی قرن‌های گذشته انواع بسیاری از محصولات مصرفی و هنری به صورت صنایع دستی توسط هنرمندان خانگی، به ویژه بانوان و دختران خوش‌ذوق عشایر و روستاها، تولید شده است. امروزه نیز این کسب و کارها از نظر ایجاد شغل و نوآوری در عرصه محصولات یا خدمات، موجب تنوع و دگرگونی زیادی در اجتماع و اقتصاد هر کشوری می‌شود. بهخصوص برای جوانان و زنان نقطه شروع مناسبی برای راه‌اندازی کسب و کار شخصی است، زیرا راه‌اندازی آن در مقایسه با دیگر مشاغل به‌دلیل تنوع در عرضه تولیدات یا انعطاف در زمان و مکان ارائه خدمات و محصولات، طرف‌داران زیادی پیدا کرده است، به طوری که بسیاری از دولت‌ها می‌کوشند، راه‌اندازی آن را در میان اقشار گوناگون مردم بهخصوص زنان رواج دهند [سالاری و سیدحسینی، 1391]. دولت ایران نیز در چند سال اخیر توجه خاصی به کسب و کارهای خانگی داشته و با تصویب قانون حمایت از مشاغل خانگی، تسهیلات ویژه‌ای را برای شاغلان این عرصه در نظر گرفته است.
در پژوهش حاضر با توجه به جولان تولیدات خارجی در صنعت پوشاک ایران، تولید خانگی پوشاک مورد مطالعه قرار گرفته، چرا که اهمیت تولید داخلی لباس مطابق با سلیقه و فرهنگ مردم ایران بر همگان آشکار است. در ابتدای مقاله به معرفی و بیان اهمیت کسب و کارهای خانگی و بررسی مزایا و معایب آن پرداخته شده، و در ادامه، مراحل راه‌اندازی و نکات مهم در اداره و مدیریت یک کسب و کار موفق بیان شده است.
تعریف کسب و کار خانگی
به کسب و کارهایی خانگی گفته می‌شود که صرف‌نظر از اندازه آن‌ها، محل کار اصلی‌شان در خانه قرار داشته باشد [خنیفر و همکاران، 1389]؛ کاری که منحصراً در خانه یا پایه آن در خانه باشد [Christensen, 1988].
کسب و کار خانگی عبارت است از هر واحد کسب و کاری که در فرایندهایی چون فروش محصولات/ خدمات به بازار فعالیت دارد و توسط یک فرد مستقل با همراهی یا در غیاب تعدادی نیروی کار اداره می‌شود و مدیر مالک، از منزل مسکونی یا محل سکونت خود برای اداره امور و اعمال فرایندهای کاری استفاده می‌کند [Carter & etal., 2004].
مزایای کسب و کار خانگی
1. انعطاف در برنامه زمانی و کاری (آزادی و استقلال عمل بیشتر)؛
2. کاهش ترافیک و رفت و آمد؛
3. توسعه فرهنگ کار در میان اعضای خانواده مخصوصاً فرزندان؛
4. کاهش استرس و فشارها و انجام کار در محیطی آرام [بختیاری و همکاران، 1391]؛
5. پایین آوردن هزینه‌های ثابت عمومی، مانند هزینه‌های رفت و آمد و اجاره محل کار؛
6. ایجاد ارزش و توسعه اقتصاد بومی و ملی؛
7. اشتغال‌زایی [McKimsey, 1994]؛
8. نیاز به کمترین سرمایه برای شروع و راه‌اندازی کار [Bowrn & Rice, 1998]؛
9. کار در نزدیکی خانواده و فرزندان؛
10. پایین بودن میزان ریسک؛
11. ایجاد تعادل و آزادی عمل بیشتر بین کار و زندگی [داریانی، 1383].
کسب و کار خانگی به ویژه برای بانوان که به‌دلیل شرایط و وظایفی که در قبال همسر و فرزندان و کار منزل دارند، با توجه به مزایایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، بسیار مناسب است.
منبع:roshd
معایب کسب و کار خانگی
1. به‌دلیل انعطاف زمانی کسب و کار خانگی، ممکن است ساعات بیشتری به کار تعلق گیرد.
2. اگر کسب و کار یک‌نفره باشد، ممکن است فرد از جامعه فاصله بگیرد و احساس تنهایی و انزوا کند.
3. ممکن است فرزندان کوچک مالک در محل کسب و کار مشکلاتی را به وجود آورند.
4. بی‌ثباتی درامد یکی از مشکلات این‌گونه کسب و کار است.
5. زندگی خصوصی مالک به علت انجام کار در محل سکونت وی محدود می‌شود.
6. ممکن است بین وظایف خانه‌داری و نگهداری از فرزندان با وظایف شغلی برای بانوان تداخل به وجود آید [همتی وینه، 1391].
لازم به ذکر است که با تمهیداتی می‌توان مواردی از معایب ذکر شده را تعدیل کرد. مثلاً برای برطرف کردن مورد اول می‌توان ساعات معینی را در طول روز به‌کار اختصاص داد.
اهمیت کسب و کار خانگی پوشاک
اهمیت صنعت پوشاک برای همگان روشن است. اینکه انسان در هر سن و شرایطی به لباس نیاز دارد، دلیلی است محکم بر اهمیت این موضوع که باعث ظهور تولیدکنندگان خرد و کلان بسیاری در داخل و خارج از کشور در این صنعت می‌شود. متأسفانه محصولات در بسیاری از تولیدکنندگان داخلی به دلایل مختلف از کیفیت لازم برخوردار نیست که این مطلب بازار را به سمت واردات پوشاک از کشورهای خارجی سوق می‌دهد و همچنین اعتماد مشتری به جنس داخلی را خدشه‌دار می‌سازد.
لباس مناسب با جنس، طرح و رنگ بومی با سلیقه مشتری ایرانی سازگارتر است تا لباس‌های وارداتی که غالباً در صورت و با کیفیت بودن، با قیمت‌های بسیار بالایی عرضه می‌شوند. در راستای این موضوع، کسب و کار پوشاک را مد نظر قرار دادیم که هدف آن تولید لباس بومی با کیفیت و قیمت مناسب برای مصرف‌کننده و ارتقای فرهنگ و توسعه اقتصاد ملی است.
شرایط راه‌اندازی کسب و کار خانگی از لحاظ قانونی
طبق ماده 2 «قانون حمایت از مشاغل خانگی»، مبادرت به کسب و کار خانگی با شرایط زیر امکان‌پذیر است:
انجام کار صرفاً توسط عضو یا اعضای خانواده در واحد مسکونی؛
تناسب حجم تولید با شرایط و فضای واحد مسکونی؛
عرضه و فروش محصول (کالا یا خدمات) در خارج از واحد مسکونی؛
نداشتن تردد غیرمتناسب با فضای محل سکونت به ویژه در مجتمع‌های مسکونی؛
مجاز بودن و تناسب شغل با محیط مسکونی؛
ایجاد نکردن آلودگی‌های زیست‌محیطی، صوتی و بصری و رعایت کامل حقوق همسایگان.